Examinering

Centrale en instellingsexamens

Centrale examens zijn de examens Nederlands Lezen en Luisteren en voor niveau 4 ook Engels Lezen en Luisteren. Alle andere examens zijn instellingsexamens.

Aanpassingen in instellingsexamens

Voor de instellingsexamens beslist de examencommissie over eventuele aanpassingen. Algemene regels over aanpassingen moet een school opnemen in de onderwijs- en examenregeling (OER).

Aanpassingen waar de student in het onderwijs / tijdens de BPV baat bij heeft, kunnen bij instellingsexamens worden toegestaan door de examencommissie als de aanpassingen:

• doeltreffend zijn (de student heeft baat bij de aanpassingen, belemmeringen worden weggenomen);
• niet leiden tot een verlaging van het niveau;
• geen afbreuk doen aan de kwalificatie-eisen;
• geen onevenredige belasting vormen voor de school.

Mogelijke aanpassingen

Er zijn verschillende categorieën van aanpassingen:

Aanpassingen in afnamecondities

Denk hierbij aan extra examentijd, examen afleggen in een aparte ruimte, pauzeren, gebruik van koptelefoon/oordopjes, mondelinge afname in plaats van schriftelijk, product maken op de computer in plaats van op papier, …

Hulpmiddelen toestaan

Denk hierbij aan verklanking (voorleessoftware), voorlezen (door persoon), gebarentolk, schrijftolk, kleuren benoemen, groter beeldscherm, rekenkaarten, gebruik van andere tools, …

Vorm en inhoud van het examen aanpassen

De kwalificatie-eisen worden niet veranderd. Maar het examen wordt aangepast, zodat op een andere manier dan het standaardexamen beoordeeld kan worden of de student de kwalificatie-eisen beheerst. Bijvoorbeeld een student met autisme, die in opleiding is voor applicatieontwikkelaar, heeft moeite met plannen en organiseren en dat is lastig bij de meer complexe opdrachten. De student wordt ten opzichte van medestudenten iets meer op weg geholpen door gerichte deelopdrachten te geven. Het kwalificatiedossier vereist het omgaan met complexe opdrachten niet. Daarom is zo’n aanpassing mogelijk. Of een student die stottert moet volgens het kwalificatiedossier gesprekken kunnen voeren. In het kwalificatiedossier wordt niet expliciet de face-to-face context genoemd. De student krijgt de mogelijkheid gebruik te maken van een gesprek via chat.

Aanpassingen in centrale examens

De centrale examens zijn: Nederlands Lezen en Luisteren en voor niveau 4 ook Engels Lezen en Luisteren. Deze examens worden digitaal afgenomen.

Voor aangepaste centrale examinering zijn er regels vanuit het ministerie van OCW, opgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Dit zijn regels:

• over hulpmiddelen die gebruikt mogen worden bij de centrale examens,
• voor een aangepaste wijze of vorm van centrale examinering bij studenten met een handicap of chronische ziekte, rekening houdend met de aard van de handicap of chronische ziekte.

In de ‘Regeling aangepaste wijze of vorm van examineren centrale examens mbo 2024’ staat beschreven wat een school mag en moet doen als ze aanpassingen wil organiseren voor studenten die aanpassingen nodig hebben bij centrale examens.

Jaarlijks publiceert het CvTE daarnaast de brochure ‘Passend examineren in het mbo’ (voorheen Special Needs Special) op examenbladmbo.nl. De brochure beschrijft mogelijkheden en voorbeelden voor:

• Aanpassingen die raken aan de voorgeschreven manier van afnemen van de centrale examens.
• Aangepaste examens voor kandidaten met een auditieve of visuele beperking.
• Aanpassingen die voor alle studenten mogelijk zijn, zoals aanpassingen in de examenomgeving.

Deskundigenverklaring

In artikel 2, vierde lid van de Regeling aangepaste wijze of vorm van examineren centrale examens mbo staat dat bij aanpassingen in centrale examens een deskundigenverklaring nodig is. De examencommissie moet als onderbouwing voor het toestaan van een aanpassing beschikken over een deskundigenverklaring van een ter zake kundige psycholoog, orthopedagoog, neuroloog of psychiater.

Zijn er aanpassingen nodig vanwege een handicap van zintuigelijke of lichamelijke aard (auditieve, visuele of fysieke beperking) of vanwege een chronische lichamelijke ziekte? Dan is een deskundigenverklaring NIET nodig.