Passend onderwijs past door welwillendheid en communicatie

Onderwijs dat aansluit bij de mogelijkheden en talenten van álle studenten: dat is passend onderwijs. Dat vraagt maatwerk van iedereen die bij een student betrokken is. Een coach en een zorgcoördinator vertellen hoe zij maatwerk bieden op hun school aan studenten met een beperking.

Toen Guus van de Ven, docent ICT op De Leijgraaf, hoorde dat een blinde student bij hem in de klas kwam die ICT-beheerder wil worden, krabde hij even achter zijn oren. Een handleiding en het gebruik van een Windows-systeem is immers visueel. Gelukkig geeft student Vince Jansen precies aan wat hij wil en welke begeleiding hij nodig heeft. Het gaat vaak om kleine dingen die vanzelfsprekend zijn voor ziende mensen, zegt Van de Ven. “Tijdens onze kennismaking vertelde Vince dat hij het niet prettig vind als ik hem bijvoorbeeld aanraak om zijn aandacht te vragen. Ik spreek hem aan en spreek ook anders tegen de klas. Kijk naar het bord, zeg ik niet meer,” zegt Van de Ven.

Expertisecentrum

Guus van de Ven krijgt ondersteuning van de zorgcoördinator van De Leijgraaf en van de externe begeleider vanuit Visio, het expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen, waarbij Vince is aangesloten. Om de twee maanden zitten ze samen, inclusief Vince, om te bespreken wat nodig is aan begeleiding. “Via de extern begeleider van Visio, konden we de lesstof laten vertalen in spraak en braille zodat Vince gewoon mee kan doen in de les. Door zijn beperking is hij wel deels afhankelijk van de welwillendheid van docenten en medestudenten om hem te helpen met praktische zaken zoals het lopen van het ene naar het andere lokaal bij een roosterwijziging. Dat regelt zich vanzelf.”

Examen

Volgend schooljaar doet Vince examen. Van de Ven is nu al bezig om dat te organiseren. “Het examen moet landelijk gecertificeerd zijn, anders kan Vince geen geldig diploma halen.” De uitdaging zit in het formuleren van examenopdrachten die geen visuele component bevatten zoals bijvoorbeeld het tekenen van computers in een netwerkschema. “Het moet geen weggeefexamen worden. Vince moet er net zo hard voor werken als zijn medestudenten.”

Communicatie

Kim Kempeneers volgt de opleiding tot Vakbekwaam medewerker dierverzorging op het Scalda Groen College. Ze is door een lichamelijke beperking afhankelijk van een rolstoel en haar energie is beperkt, waardoor het volgen van een volledig rooster voor haar niet op te brengen is. Kim krijgt vanuit school begeleiding van haar mentor, intern begeleider en van Jolien Bredemeijer. Zij is coördinator Zorg, Verzuim en Traject en begeleidt de zorg en het traject voor Kim. “Communicatie is het allerbelangrijkste bij het aanbieden van passend onderwijs. We kijken samen structureel of we op de goede weg zijn wat betreft de eisen van het kwalificatiedossier. Wat wenst de student, wat kan hij zelf en wat lossen we al op vanuit de basis van het onderwijs? Wat kunnen wij aanvullend bieden, eventueel met hulp van andere organisaties of instanties ? Bij studenten met een zorgvraag gaan we altijd uit van maatwerk.” Bij Kim bestaat het maatwerk uit een rooster op maat, regelmatig een goed gesprek met Kim zelf, haar stagebedrijf en haar docenten.

Potje geld

Het is soms niet makkelijk om het juiste potje geld te vinden voor onderwijs op maat, zegt Bredemeijer. “Het rugzakje bestaat niet meer. Sinds gemeenten verantwoordelijk zijn voor de jeugdzorg is het voor ons soms nog uitzoeken bij wie we aansprak kunnen maken op subsidies om de juiste begeleiding te geven. Daar gaat veel tijd in zitten.” Jolien herinnert zich een student met epilepsie die de opleiding Medewerker teelt volgde. “Via een flinke onderhandeling met de verantwoordelijke voor de uitvoering van de Participatiewet, kregen we het voor elkaar budget te realiseren voor begeleiding tijdens de stage van deze student. Het kunnen omgaan met grote machines en werktuigen is een vereiste voor zijn opleiding. Adequate stagebegeleiding is dan noodzakelijk. Hoe begeleidt je een student met epilepsie?”

Stageplaats

Jolien kwam uit bij het Landelijk Werkverband Onderwijs en Epilepsie die haar informeerden over de mogelijkheden en onmogelijkheden voor deze student. Via een eigen connectie vond de student een zorgboerderij waar hij terecht kon voor zijn stage. “Hij heeft vorig jaar zijn diploma gehaald. Supertrots was hij. En wij ook.”