‘STERK in Firda’: studentbegeleiding organiseren binnen het onderwijs

Met de gerichte inzet van élk onderwijsteam op sterke basisbegeleiding, direct in de klas en dicht bij de student, maakt Firda onder de naam ‘STERK in Firda’ van inclusief onderwijs een belangrijk beleidsspeerpunt. Hoe dat er in de praktijk uitziet? We vroegen het Maaike van der Snoek, beleidsadviseur studentenwelzijn bij het Expertisecentrum Studenten Services (ESS) van Firda.

In de periode voor de fusie van Friesland College en ROC Friese Poort (2023) tot Firda hanteerden beide scholen een eigen beleid, ook op het gebied van studentbegeleiding. “De fusie bood een ideale kans om onze visie op begeleiding te herzien en te vernieuwen,” vertelt Maaike van der Snoek, beleidsadviseur studentenwelzijn bij het Expertisecentrum Studenten Services (ESS). “Al snel werd duidelijk dat beide scholen hun begeleiding heel verschillend hadden ingericht. Zo bestond er geen eenduidige definitie van wat begeleiding precies was en waren rollen overal anders ingevuld. De functie van studieloopbaanbegeleider (SLB’er) bijvoorbeeld verschilde sterk per locatie. We zijn toen in sessies samen een nieuwe visie op begeleiding gaan formuleren, met als centrale vraag: ‘Hoe zorg je ervoor dat begeleiding optimaal geregeld is, zo dicht mogelijk bij de student?’ Studenten moeten niet zelf op zoek gaan naar begeleiding of erom hoeven vragen. Die begeleiding moet er gewoon zijn.”

Docent inclusief onderwijs

Om haar verhaal te verduidelijken, laat Maaike de visual ‘STERK in Firda’ zien. “In de eerste ring om de student staat de studieloopbaanbegeleider. Elke student heeft een SLB’er, met als doel om binnen elk onderwijsteam de basisbegeleiding stevig neer te zetten. We hebben een SLB-praktijkboek en diverse handreikingen ontwikkeld, waarin de rol, taken en verwachtingen helder zijn omschreven.”
In de tweede ring wordt met de docent inclusief onderwijs (DIO) een nieuwe rol geïntroduceerd. Maaike: “De DIO komt in actie wanneer extra ondersteuning of maatwerk nodig is, bijvoorbeeld bij studenten met een beperking, topsporters of mantelzorgers. We kiezen er bewust voor om deze ondersteuning niet centraal te organiseren, maar binnen het team, dus in het onderwijs zelf. Daarnaast hebben alle teams een regiehouder begeleiding, die de samenwerking in het team coördineert, en een SSC-contactpersoon die onder meer kijkt of er, naast zorg, andere ondersteuning is gewenst, bijvoorbeeld op het gebied van excellent vakmanschap of brede persoonsvorming. ‘STERK in Firda’ staat dan ook voor: Studentenwelzijn, Talentontwikkeling, Eigen regie, Routes en Kansengelijkheid.”

Specifieke rolverdeling

Een belangrijk kenmerk van Firda’s ‘sterke visie’ op studentbegeleiding is de duidelijke rolverdeling en de schoolbrede implementatie. Maaike: “Uit onderzoek van KBA Nijmegen bleek dat bij begeleidingsvragen vaak naar elkaar werd gekeken, omdat rollen niet helder waren afgebakend en er geen gemeenschappelijke taal was. Hierdoor was het moeilijk om begeleiding goed te definiëren en resultaten te vergelijken. Nu is duidelijk wat we bedoelen met begeleiding, ook omdat het op alle locaties op dezelfde manier is ingericht. Met onze nieuwe visie maken we inclusief onderwijs tot een belangrijk speerpunt. De aanstelling van en het expliciet hebben óver de docent inclusief onderwijs is daarvan een concreet voorbeeld. We willen dat alle studenten, ongeacht hun eventuele beperkingen of persoonlijke omstandigheden, de kans krijgen om onderwijs te volgen. Begeleiding begint in de klas. Daar moet alles goed geregeld zijn, met onderwijs dat stevig staat, zonder dat docenten de rol van zorgverlener op zich hoeven nemen. Voor specifieke, inhoudelijke ondersteuning schakelen we professionals in, die laagdrempelig benaderbaar en dicht bij de student beschikbaar zijn.”

Begeleiding boven alles

Maaikes enthousiasme zegt alles over haar verwachtingen én de noodzaak om het dit keer echt goed te doen voor de studenten. “Uit hetzelfde KBA-onderzoek bleek ook dat studenten soms al afhaakten voordat ze überhaupt over mogelijke hulp of begeleiding hadden gehoord. Dat moeten we koste wat het kost voorkomen. Geen enkele student verlaat onze school zonder dat hij of zij begeleiding heeft ontvangen. We hebben hoge verwachtingen van de SLB’ers, die we zo goed mogelijk faciliteren om alle studenten in beeld te hebben, onder andere via een SLB-train-de-trainer-programma. Ook andere docenten spelen een belangrijke rol. Soms ontmoedigen docenten studenten met een beperking om een bepaald vakgebied te kiezen, omdat ze denken dat ze het daar toch niet zullen redden. Dat is geen onwil, maar eerder onwetendheid. Daarin willen we ze helpen.”

Energie voelbaar

“Ik ben ontzettend trots dat we een stevige, nieuwe basis hebben gelegd voor studentbegeleiding,” vervolgt Maaike. “Als mbo-school nemen we het voortouw in de regio om via versterkt beroepsonderwijs studenten weerbaarder te maken voor de inclusieve samenleving die we willen creëren. Natuurlijk zullen we samen moeten blijven leren hoe we inclusief onderwijs steeds beter kunnen vormgeven, maar over het algemeen is iedereen bereid om zich aan het plan te verbinden en ermee aan de slag te gaan. Die energie is voelbaar.”